पोटफुगीची कारणे आणि घरगुती उपाय - Bloating Causes and Home Remedies in Marathi

पोटफुगी निम्नलिखित कारणांपैकी कशामुळेही होऊ शकते:

प्रक्रिया केलेले खाद्य

जंक किंवा फास्ट फूडमध्ये अनेक निरोगी घटक उदा.  ट्रांसफॅट, संरक्षक पदार्थ, कृत्रिम एडिटिव्ह, साखर इ.  असतात, ज्यामध्ये अधिक कॅलॉरी असते आणि संपूर्णपणें पचण्यासाठी खूप वेळ लागते आणि प्रणालीतून संपूर्णपणें फ्लश आउट होण्यासाठी दीर्घ काळ लागतो.  म्हणून, पोटफुगी टाळण्यासाठी जंक फूडपासून शक्य तेवढे लांब रहावे.

अतिरिक्त तंतू घेणें

गॅस्ट्रोएंटेरॉलॉजी आणी हॅपॅटॉलॉजीवरील एका पत्रिकेत सामान्य साखर, आहारातील तंतू ( होल ग्रेन, बीन, ओट इ. ) आणि काही जटिल कार्बोहाइड्रेट्सबद्दल सांगितले गेले आहे, जे छोट्या आतडीमध्ये अवशोषित होत नाही आणी कॉलनमधील  जिवाणूंसाठी अन्न किंवा सब्स्ट्रेट म्हणून कार्य करते.  हे जिवाणू त्यांना फर्मेंट करतात आणि पोटफुगी निर्माण करणारी गॅस बनवतात.  म्हणून, या उत्पादनांमध्ये कमी आहार घेतल्याने पोटफुगीपासून आराम मिळेल.

जिवाणूंच्या संख्येत अतिशय वाढ

काही वेळा, अमाशयातील जिवाणू तुमच्या आतडीत अधिक वाढायला लागतात आणि मोठ्या प्रमाणात वायू निर्माण करतात, ज्यामुळे पोटफुगी होऊ शकते.

मासिक धर्मातील पोटफुगी

मासिक पोटफुगी तुमच्या शरिरातील परिवर्तनातील लैंगिक हार्मोंसचे स्तर वाढल्यावर होते आणि तुमचे पोट सपाट दिसते.  प्रोजेस्टरॉन शरिरातील अतिरिक्त तरळ पदार्थ फ्लश करण्यास मदत करते.  त्याचे स्तर तुमचे मासिक सुरू होण्यापूर्वी कमी होतात आणि म्हणून तरळ पदार्थ तुमच्या शरिरात साचतात व त्यांच्यामुळे पोटफुगी होते.

अमाशयातील दाह

अमाशयातील दाहामुळे (सूज) असामान्य शौच क्रिया होते आणि अमाशयाद्वारे सहज अन्नपदार्थ जाऊ शकत नाही.  यामुळे पोट भरल्याची व घट्ट असल्याची जाणीव होते.

बद्धकोष्ठता

शरिरातील पचलेले खाद्यपदार्थ काढण्याच्या वारंवारतेत झालेल्या घटीला बद्धकोष्ठता म्हणतात.  बद्धकोष्ठता झाल्यास तुमच्या शौचाची संरचना कडक होते आणि शरिरातील कचरा पूर्णपणें काढणें तुमच्यासाठी कठिण व त्रासदायक होते.

पोट रिकामे होण्यात विलंब

जड धातूंमुळे पोट भरतो आणि पचण्यास अधिक वेळ लागते.  यामुळे अन्न रिकामे होण्यात उशीर होते आणि अपचनामुळेही पोटफुगी होऊ शकते.  म्हणून, अधिक वारंवार थोडेथोडे जेवण घेणें एकाच वेळी अधिक जेवण घेणें बरे असते.

वसा जमा होणें

अधिक प्रमाणात जंक फूड आणि ट्रांस फॅट नियमितपणें घेतल्याने तुमच्या पोटात वसा जमा होते आणि पोटफुगी होते.

धूम्रपान

तुमच्या सिगारेटीमधील धूर न केवळ तुमच्या फुफ्फुसांना हानीकारक असते, तर तुमच्या पचनतंत्रासाठीही हानीकारक असते.  धूम्रपान करत असतांना, धूरसुद्धा आत गिळले जाते आणि पचनतंत्रात गिळले जाते, ज्याने पोटफुगी होते.

अपचन

काही लोकांना विशिष्ट खाद्यपदार्थांची उदा.  लॅक्टोझ ( दूध आणि इतर उत्पादने), ग्लूटेन, बीन्स इत्यादींना सहनशीलता नसते आणि पचणें फार अवघड असते.  पचनतंत्रातील विकार उदा.  क्रॉन्स डिसीझमुळेही होऊ शकतो. यामुळेही पोटफुगी होऊ शकते.  

पाणी साचले जाणें

खूप अधिक साखर किंवा मीठ खाल्ल्याने तुमच्या शरिरात विशेषकरून पोटात पाणी साचले जाते  आणि पोटफुगी होते.

अल्कोहल

अत्यधिक अल्कोहल घेतल्याने यकृत आणि स्वादुपिंडासारख्या पचनात्मक अंगांच्या सामान्य कार्यामध्ये हस्तक्षेप होते.  परिणामी, अन्नाच्या पचनावर परिणाम होऊन पोटफुगी होते. 

अंतर्निहित कारण काढण्यासह पोटफुगीपासून मुक्ती मिळण्यासाठी पुढील काही गोष्टी आपण करू शकता, उदा. :

पाणी पिणें

तुमच्या शरिरात पाणी साचून ठेवल्याने वसा कमा होणें कमी होऊन शरिरातून अतिरिक्त साखर व मीठ फ्लश होईल आणि अशाप्रकारे पोटफुगी कमी होईल.

ध्यानधारणा

पोटफुगी झालेल्या लोकांवर झालेल्या अभ्यासात त्याचे संबंध तणाव, चिंता आणि भावनात्मक समस्यांशी जोडले गेले आहे.  तरीसुद्धा, ते पोटफुगीचे प्राथमिक कारण नसून अशा लोकांमध्ये खूप सामान्य आहेत.  म्हणून, तुमचे तणाव काढळ्यास पोटफुगीमध्ये सुधारणा होऊ शकते.  तुमचे तणाव काढण्यासाठी अनेक पद्धती आहेत उदा.  ध्यानधारणा, योग, संगीत, रिलॅक्सॅशन थेरपी, समुपदेश इ.  

मसाज

मसाजिंग केल्याने अन्न कॉलनमध्ये पुढे सरकते.  तुमच्या पोटाच्या उजव्या भागाला मसाज करणें गोलाकार गतीमध्ये तुमच्या जांघेपासून खाली सुरू करू शकता आणि परत तुमच्या बरगड्यांपर्यंत आणू शकता.

योग

योगासन केल्याने तुमचे रक्ताभिसरण सुधारते आणि त्याद्वारे संक्रमण आणि दाहाशी झगडण्याच्या शरिराच्या क्षमता वाढते.  पुढे वाकून, तुमच्या पाठीवर पडणें आणि तुमच्या छातीच्या जवळ तुमचे गुडघे आणणें किंवा त्यांना एका बाजूने दुमडून ठेवणें आणि उलट बाजूला तुमचे डोके वळवल्याने पोटाला रक्तप्रवाह सुधारण्यासाठी तुम्ही करू शकता आणि तुमचे पोट ( पोटातील स्नायू) बळकट करू शकता.   

बेकिंग सोडा

बेकिंग सोडा एक प्रभावी एंटॅसिड आहे, जे तुमच्या पोटातील आम्लाशी झगडते आणि आम्लीयतेपासून आराम देते, जे पोटफुगीच्या एक कारणांपैकी एक आहे.  एक कप गरम पाण्यामध्ये चहाचा चमचाभर बेकिंग सोडा टाका आणि ते लगेच प्या.  दिवसातून ते एकदा करा.

खोबरेल तेल

खोबरेल तेल नैसर्गिक दाहशामक पदार्थापैकी एक आहे, जे तुमच्या अमाशयाला आराम देऊन पोटफुगी कमी करण्यात मदत करते.  खाण्याच्या खोबरेल तेल एक चहाचा चमचाभर पिऊ शकता किंवा तुमच्या सॅलॅड किंवा फळाच्या रसामध्ये मिसळा.   

एपल साइडर विनेगार

एपेल साइडर विनेगर मध्ये पचनामध्ये सुधार करण्यात मदत करणारे गुणधर्म असतात.  पोटफुगी कमी करण्यासाठी, एक चहाचा चमचा मिश्रण एपल साइडर तुम्ही घेऊ शकता आणि दिवसातून एकदा पेलाभर गरम पाण्यासह घेऊ शकता.

एरंड तेल

इरिटेबल  बॉवेल सिंड्रोमच्या उपचारावर गॅस्ट्रोएंटेरॉलॉजीचे जर्नल सुचवते की एरंड तेल तुमच्या अमाशयासाठी पाचक पदार्थ म्हणून कार्य करते आणि अमाशयातील घटक सहज बाहेर निघण्यात मदत करते.  म्हणून, त्याने पोटफुगी टळते.  तुम्ही कपभर फळाच्या रसात एक चहाचा चमचाभर एरंड तेल टाकून किंवा वेगळेच एक चहाचा चमचाभर एरंड तेल घेऊ शकता, जर ते तुम्हाला चविष्ट वाटत असेल.

डेटॉक्स रस

डेटॉक्स रस खूप फायदे असलेले प्रभावी पेय आहे.  ते न केवळ तुमच्या अमाशयाला आराम देऊन पोटफुगी कमी करते, तर तुमच्या शरिरातील विषारी पदार्थ काढण्यासही साहाय्य करून बद्धकोष्ठतेतून आराम देऊन पचन इ.  मध्ये सुधारणा आणते.  घरी डेटॉक्स पेय करण्यासाठी, तुम्ही ककडी, लिंबू आणि दोन सफरचंद एकत्र मिसळू शकता.  लिंबू शरिरातून अतिरिक्त मीठ काढण्यास साहाय्य करते आणि पाचक पदार्थ म्हणून कार्य करते. 

भोपळा

भोपळ्यामध्ये प्रचुर मात्रेत तंतू आणि पॉटॅशिअम असतो.  भोपळ्यामधील तंतू पचनात साहाय्य करतात आणि पॉटॅशिअम तुमच्या शरिरातील अतिरिक्त सोडिअम काढून मिठाला संतुलन देण्यास साहाय्य करते.   

केळी

केळी पॉटेशिअमचे समॄद्ध स्त्रोत असून मीठसंबंधी पाणी साचण्यामध्ये आराम मिळण्यास खूप प्रभावी आहे, ज्यामुळे पोटफुगी होते.  केळी खाल्ल्याने शरिरातील अतिरिक्त सोडिअम फ्लश होऊ निघते आणि पोटफुगी कमी करण्यास साहाय्य होते.  दिवसातून 1-2 केळी खाव्यात.  खूप अधिक केळी खाल्ल्याने बद्धकोष्ठता होऊ शकते.

प्रोबॉयटिक्स

प्रोबॉयटिक्स सुपर जिवाणू म्हणून उदयास आले आहेत, जे तुमच्या पोटातील हानीकारक किड्यांना मारतात आणि तुमच्या अमाशयाला निरोगी ठेवतात.  इरिटेबल बॉवेल सिंड्रोमच्या उपचारावरील गॅस्ट्रोएंट्रायटॉलॉजीवरील पत्रिका सुचवते की ती पोटाचे विकार बरे करण्यात प्रभावी आहेत.  ते टमी गॅसचे विकास आणि संक्रमण टाळते.  प्रोबॉयटिक पूरक तत्त्व पेय, कॅप्स्युल इ.  म्हणून उपलब्ध आहेत.  त्याच्या पॅकॅजिंगवरील सूचना वाचा किंवा मात्रेबद्दल काही संशय असल्यास डॉक्टरांचा सल्ला घ्या.

फळाचे रस

तुमच्या पोटाचे दाह कमी करण्यात नासपाती आणि संत्र्याचे रस यांसारखे फळाचे रस खूप उपयोगी आहे.  कपभर रस घ्या आणि पाण्याच्या कपमध्ये पातळ करून दररोज प्या.  आम्लीयता वाढत असल्याने ते रिकामे पोट पिऊ नका.

ग्रीन टी

ग़्रीनटीमध्ये एंटीऑक्सिडेंट गुणधर्म असतात.  ते लघवीची निष्पत्ती सुधारते आणि शरिरातील अतिरिक्त लवण फ्लश करते.  अतिरिक्त लवण पाणी साचून ठेवण्यास आणि पोटफुगी होण्यास साहाय्यक आहे.  ग्रीन टी दिवसातून तीनदा पिल्याने पोटफुगीमधून आराम मिळेल.

किवी फ्रूट

गॅस्ट्रोएंटॅरोलॉजी आणि हॅपॅटॉलॉजीवरील जर्नल गॅस आणि पोटफुगीवर केंद्रित असून सांगते की पोटफुगीमधून आराम मिळण्यात किवी फ्रूट एस्ट्रॅक्टच्या सकारात्मक प्रभावाचे प्रमाण आहेत. 

आले

पोटफुगीच्या उपचारावरील पत्रिका हेही सुचवते की आले अमाशयाचे दाह कमी करण्यात साहाय्य करते आणि पोटफुगीतून आराम देते.  ती भारतात व्यापकरीत्या वापरला जाणारा वनस्पती आहे. त्याची चव तुम्हाला त्रासदायक नसल्यास, काही तुकडे आले खाल्ल्याने पोटफुगी कमी करण्यात साहाय्य होऊ शकतो.  तुम्ही तुमच्यासाठी आल्याचा चहा बनवू शकता.  त्यासाठी, तुम्ही कपभर चहामध्ये एक इंच आले टाकू शकता.  त्याला 3-5 मिनिटे उकळा.  तुम्ही चव सुधारण्यासाठी चहामध्ये मध आणि लिंबू टाकू शकता.  ते थंड होण्यापूर्वी दिवसातून तीनदा प्या.

फेनॅल सीड्स

पोटफुगी निवारणावर हल्ली प्रकाशित झालेल्या पत्रिका सांगते की फॅनल सीड्स पचनात साहाय्य करू शकतात.  तुम्ही बिया चावू शकता किंवा फॅनल सीड चहा पिऊ शकता.  चहा बनवण्यासाठी, कुचलेल्या फॅनल सीड्स अर्ध्या चमचाभर कपभर चहामध्ये टाका आणि काही मिनिटे गरम करा.  थंड होण्यापूर्वी चहा प्या.  दिवसातून दोनदा ते प्या.

पुदीना

पुदीना चहावरील पचनात्मक रोग आणि शास्त्रसंबंधी पत्रिका आणि पोटातले रोग बरे करण्यात त्याची प्रभाविता सांगते की तो आरामदायक म्हणून कार्य करतो आणि वायू उत्सर्जित करण्यास मदत करण्यासह स्नायूंमधील आकड्या कमी करतो.  अमाशयातील घटक सहज निघण्यास मदत होते आणि पोटफुगी कमी होते.  तुम्ही पुदीनाची पाने घेऊन  पाण्यामध्ये उकळू शकता.  3-5 मिनिटे चहा ब्र्यू करा आणि दिवसातून  तीनदा प्या.

काळेजिरे बिया

काळेजिरे बिया बद्धकोष्ठता, पोटफुगी, वायू, हार्टबर्न इ.  मध्ये आराम देण्यात साहाय्य करतात.  ते चावण्यायोग्य बिया म्हणून तोंडावाटे घेऊ शकता किंवा काळेजिरे तेल घेऊ शकता.

स्टार एनिस

स्टार एनिस अमाशयातील स्नायू सैल करण्यात साहाय्य करतो आणि पचनतंत्रामार्फत अन्न सहज निघण्यास साहाय्य होतो.  गरम पाण्यामध्ये कपभर स्टार एनिस टाकू शकता आणि 5-10 मिनिटे उकळू शकता.  दिवसातून तो चहा 2-3 वेळा घ्या.  याने तुम्हाला पोटफुगीमधून आराम मिळेल.

एलोवेरा

एलोवेरामध्ये ज्ञात दाहशामक आणि सौम्य पाचक कार्य असतात.  ते तुमच्या अमाशयाला आराम देण्यास व बद्धकोष्ठतेमधून आराम देण्यास साहाय्य करते.  पाव किंवा अर्धा कप एलो वेरा पिल्याने तुम्हाला पोटफुगीमध्ये आराम मिळेल.

अन्य काही वनस्पती उदा. कॅमोमाइल, तुळस, क्युमिन, पार्स्ले, स्पिअरमिंट इत्यादि पोटफुगीच्या उपचारामध्ये प्रभावी असल्याचे आढळून आले आहे.  हे वनस्पती दही, ताक, सॅलॅड इ.  सारखे अन्य अन्नघटकासोबत जोडून चहा बनवता येतो. 

पोटफुगी टाळण्यासाठी तुम्ही अनेक आहारात्मक व जीवनशैली परिवर्तन अवलंब करू शकता आणि एक निरोगी पुष्ट उदर कमावू शकता. ढेरी विकसित होणें टाळण्यास तुम्हाला मदत करणार्र्या काही बाबींची सूची इथे दिलेली आहे.

धूम्रपान थांबवा

धूम्रपान आणि गॅस्ट्रोइंटेस्टिइनल विकारांवर त्याच्या प्रभावांबद्दल झालेले एक हल्लीचे अभ्यास सुचवते की धूम्रपान पोटफुगी आणि इतर संबंधित समस्या उदा. पोटदुखी आणि बद्धकोष्ठतेशी संबंधित आहे. म्हणून, तुम्ही सिगारेट सोडले पाहिजे आणि निरोगी जीवन व सुरेख पोट कमवले पाहिजे.

मद्यपानाला मर्यादा करा

"राष्ट्रीय मद्यपान आणि अल्कोहल दुर्व्यसन संस्थान" याचे एक लेख म्हणते की अल्कोहल शरिराच्या पचनात्मक व इतर चयापचय कार्यांमध्ये हस्तक्षेप करतो ज्यामध्ये स्वादुपिंड आणि यकृताचे कार्य सामील आहेत. परिणामी, अन्न योग्यरित्या पचत नाही आणि यकृताच्या आत व बाहेर वसा साचण्याचा धोका असतो, ज्याने पोटफुगी आणि इतर गंभीर वैद्यकीय गुंतागुंती उद्भवू शकतात. म्हणून, दुख करत बसण्यापेक्षा सुरक्षित राहिलेले आणि माफक मात्रेत मद्यपान केलेले बरे, ज्याने कोणत्याही शारीरिक विकारापासून तुमचे संरक्षण होईल.

जंक फूड आणि वसायुक्त आहाराला मर्यादा करा

जंक फूडमध्ये अनेक रोगपूर्ण घटक उदा. ट्रांस-फॅट, प्रिझर्व्हेटिव्ह, कृत्रिम एडिटिव्ह, साखर इ. असतात ज्यामध्ये प्रचुर मात्रेत कॅलॉरी असतात. त्यांना पूर्णपणें पचण्यास खूप वेळ लागू शकतो आणि प्रणालीतून बाहेर निघण्यासाठी अजून जास्त वेळ लागू शकतो. म्हणून, शक्य तेवढे बाहेरील जंक फूडपासून लांब राहून पोटफुगी टाळलेले बरे.

प्रचुर मात्रेत वसा असलेल्या खाद्यपदार्थांमुळे पोटात वसा विशेष करून ट्रांस फॅट जमा होण्यास कारण होतात, जे वनस्पती खाद्य तेलामध्ये असतातच. म्हणून, शक्य तेवढे वसायुक्त आहारापासून लांब राहून पोटफुगी टाळलेले बरे

जेवणाबरोबर पाणी पिणें टाळा

जेवणाबरोबर घोटभर पाणी एक ते दोन वेळा पिणें काही मोठी समस्या नाही, पण एक किंवा दोन पेले पाणी पिल्याने वास्तविक पचन प्रक्रियेस अडथळा निर्माण होऊन पोटफुगी होऊ शकते. म्हणून, तुमच्या पोटातील पचनात्मक रस विरळ होणें टाळण्यासाठी पाणी पिणें टाळलेले बरे.

दुग्ध उत्पादने टाळा

काही लोकांना माहीत नसूनही ते लॅक्टोझला संवेदनशील असतात म्हणजेच दूध आणि दुधाची उत्पादने पचवण्यास त्यांना कठिन जाऊ शकते, जे पोटफुगीचे कारण असू शकते. म्हणून, दुधाची उत्पादने घेतल्यानंतर पोटात कसे वाटते याकडे लक्ष द्या. तुम्ही काही आठवड्यांनंतर त्यांना आहारातून कमी करू शकता आणि तुम्हाला त्यातील अंतर स्वतः कळेल.

तणाव टाळा

जसे की आम्ही आधीच नमूद केलेले आहे, तणाव अमाशयाच्या अनेक समस्यांशी संबंधित असल्याचे आढळून आले आहे, ज्यामध्ये पोटफुगी सामील आहे. म्हणून, तुमच्यासाठी थोडा वेळ काढा आणि तुमच्या मनाला विश्रांती द्या. एक निरोगी मन निरोगी शरीर आणि एक शक्तिशाली प्रतिकार प्रणाली असण्यात खूप मोठी भूमिका बजावते. खूष रहा आणि पोटफुगीला सामोरे जा.

नियमित व्यायाम करा

हे सांगण्यची गरज नाही की नियमित व्यायाम केल्याने तुम्ही वजन निरोगी राखून ठेवू शकता आणि तुमच्या रक्ताभिसरणातही सुधारणा करू शकता. म्हणून, पोटफुगीपासून लांब राहण्यासाठी, तुम्ही शारीरिकरीत्या सक्रिय राहावे आणि त्या स्नायूंना नियमितपणें ताण द्यावा व एब्स करावेत.

भरपूर पाणी प्या

आम्ही आधीच सांगितल्याप्रमाणें, पाणी विषारी पदार्थ, अतिरिक्त साखर, अतिरिक्त मीठ आपल्या शरिरातून बाहेर काढतो आणि पोटात वसा संचय होणेंही टाळतो. म्हणून, पाण्याबरोबर मित्रता करावी आणि निरोगी पोट व चकाकदार त्वचा असण्यासाठी न चुकता प्रचुर मात्रेत पाणी प्यावे.

साखर व मीठ वापरण्यावर मर्यादा आणा

साखर व मीठ वापरण्यावर मर्यादा आणल्यास न केवळ जलसंचय टाळले जाऊन पोटफुगीच्या निवारणास मदत होईल, तर दीर्घकाळाच्या दृष्टीने, तुमच्या शरिराच्या एकूण आरोग्यासाठी ते एक चांगले निर्णय असेल.

कार्बोनेटेड पेय टाळा

फ्लेवर सोडा आणि बिअरसारख्या कार्बोनेटेड पेय यांमध्ये कार्बन डाइऑक्साइड असतो, जे तुमच्या आतड्यांमध्ये व कॉलॉनमध्ये जमा होतो आणि तुमच्या पोटातील ताणास कारण होतो. त्यामध्ये साखर व अल्कोहलही असते (बिअरमध्ये) , जे पोटफुगी टाळण्यासाठी माफक मात्रेत घेतले पाहिजे.

निरोगी जेवण घ्या

निरोगी जेवणामुळे निरोगी व प्रफुल्लित अमाशय राखला जातो. प्रचुर तंतू असलेल्या भाज्या आणि फळे खा, जंक फूड टाळा, फळ आणि भाज्यांचे रस प्या, हिरव्या पालेदार भाज्या खा, दुधापेक्षा अधिक दुधाची उत्पादने विशेषकरून ताक घ्या, कारण त्यामध्ये निरोगी जिवाणू असतात. याने तुमचे सर्वांगीण आरोग्य राखले जाईल.

अधिक जेवणें टाळा

कधी कधी आपण मन भरून जेवतो, जे आपल्या पोटाच्या क्षमतेच्या पलीकडे जाते. यालाच आपण अधिक जेवणें म्हणतो. अधिक जेवल्याने तुम्हाला आरामशीर वाटणार नाही, आणि थोडा वेळ असेच चालू राहिल्यास, त्याच्या परिणामी पोटावर ताण पडेल. म्हणून, तुम्ही थोडे आणि वारंवार जेवले पाहिजे.