जीवनसत्व ई फायदे, स्त्रोत, सहप्रभाव - Vitamin E Benefits, Sources, Side Effects in Marathi

जीवनसत्व ई एक आवश्यक पोषक तत्त्व आणि नैसर्गिक वयवाढरोधी पदार्थ आहे, जे वाढत्या वयाबरोबर त्वचेवर होणार्र्या बारीक रेषा व पुरळ टाळण्यात मदत करतो. हल्लीच्या अभ्यासाने पुरळ असलेल्या त्वचेवर जीवनसत्व ईचे फायदे सिद्ध केले आहेत; जीवनसत्व ईचे पूरक तत्त्व दिलेल्या व्यक्तींना त्वचेची लवचिकता व टोन सुधारली, ज्याद्वारे त्यांच्यातील चेहर्र्याचे पुरळही सुधारले. सूर्य, प्रदूषक तत्त्व आणि इतर हानिकारक पदार्थांमुळे होणार्र्या क्षतीशी झगडण्याद्वारे असे करते.

क्षतीशी झगडण्याबरोबरच, जीवनसत्व ईचे पूरक तत्त्वसुद्धा कोरडी त्वचा प्रबंधित करण्यासाठी वापरली जाते आणि पुरळचे उपचार आणि एक्ने टाळण्यात यशस्वीपणें वापर केला गेला आहे. त्वचेसाठी जीवनसत्व ईचे फायदे अनेक आहेत आणि  1950च्या दशकापासून त्वचारोगशास्त्रासाठी त्याचा वापर होतो. कोरड्या त्वचेवर सर्वोत्तम परिणामांसाठी, जीवनसत्व ई ऑयल नियमित नाइट क्रीम किंवा लोशनबरोबर मिसळले जाऊ शकते. नैसर्गिक आर्द्रतापूर्ण पदार्थ असल्याने, ते कोरड्या त्वचेची नैसर्गिक आर्द्रता पुनरुत्थान होण्यात मदत करते. अशाप्रकारे, फाटलेली त्वचा किंवा फ़ाटलेल्या ओठांच्या उपचारात वापरले जाते, ज्यामध्ये जीवनसत्व ई ऑयल स्थानिकरीत्या लावल्याने या जागांवरील कोरडेपणा बरा होण्यास मदत होते.

(अधिक पहा: एक्ने उपचार)

विविध अभ्यासांद्वारे या फायद्यांची पुष्टी होते. ‘जर्नल ऑफ प्लास्टिक, रिकंस्ट्रक्टिव्ह एंड एस्थेटिक सर्जरी’, 2010 मध्ये प्रकाशित वैद्यकीय अभ्यासाप्रमाणें, असे दाखवण्यात आले की हल्लीच्या शस्त्रक्रियेनंतर जीवनसत्व ई थेरपी मिळालेल्या शिशू रुग्णांना कोणतेही चट्टे झाले नाही. प्रयुक्तांना आंधळेपण्याने दोन समूहांमध्ये विभाजले गेले, जिथे एकाला 15 दिवसांसाठी दिवसातून तीनदा जीवनसत्व ई स्थानिकरीत्या दिले गेले आणि शस्त्रक्रियेनंतर 30 दिवस दोनदा दररोज दिले गेले; इतर (नियंत्रण) समूहाला स्थानिकरीत्या पेट्रोलिअम-आधारित ऑयंटमेंट त्याच पद्धतीने शस्त्रक्रियेच्या स्थळावर दिले गेले. जीवनसत्व ई समूहामध्ये 0% चट्टे बनल्याच्या परिणामी, नियंत्रण समूहातील 6. 5% प्रयुक्तांमध्ये चट्टे विकसित होण्यात सहा महिन्यांनंतर दिले गेले.

हे तुमच्या त्वचेवर जीवनसत्व ईच्या चमत्कारिक प्रभाव दाखवते आणि अव्याहतपणें आश्चर्यकारक जीवनसत्व तुमच्या दैनंदिन त्वचेचे उपाय जोडण्यास प्रोत्साहित करून एक निरोगी आणि चकाकदार त्वचा देते.

तुम्हाला माहीत होते की जीवनसत्व ई तुम्ही वापरत असलेल्या सौंदर्यवर्धक, कॉस्मेटिक आणि केस उत्पादनांमध्ये आवश्यक घटक आहे? तुमच्या रक्तकोशिकांच्या या जीवनसत्वच्या चमत्कारिक प्रभावांशी जोडले जाऊ शकते. शरिराच्या कोशिकांची सुरक्षा करत असतांना, जीवनसत्व ई कोशिकांना होणारी क्षती सुधारण्यात आणि नवीन वाढीस वाव देण्यातही प्रभावी आहे. फ्री रॅडिकल्समुळे होणारी क्षती कमी करण्याद्वारे, जीवनसत्व ई तुमच्या केसांना अवांछित कोरडेपणा आणि फ्रिझपासून सुरक्षित ठेवून त्यांना सहजरीत्या प्रबंधनयोग बनवते. त्याच्या पुनरुज्जीवक गुणधर्मांमुळे केसांच्या आरोग्यास वाव मिळून केसांची वाढ जलद होते. तुमच्या केसांसाठी जीवनसत्व ईच्या फायद्यांबद्दल आणि या लाभांना प्राप्त करण्यासाठी या जीवनसत्वचे सर्वोत्तम वापर करण्यासाठी तुम्हाला मार्गदर्शन करू.

केसगळतीसाठी जीवनसत्व ई

जीवनसत्व ईमुळे केस गळती किंवा केसांची हानी टळते आणि केसगळती होणार्र्या व्यक्तींमध्ये केस परतवाढीच्या प्रक्रियेत व्यापकपणें वापरले जाते. याने ऑक्सिडेटिव्ह तणाव कमी करण्याद्वारे होते, जे व्यक्तींमधील केस गळतीचे कारणीभूत घटक असल्याचे समजले जाते.

लांब केसांसाठी जीवनसत्व ई

आता केवळ तुमच्या दिनक्रमामध्ये जीवनसत्व ई ज़ोडल्याने, तुमच्या स्वप्नांप्रमाणें तुम्हाला चकाकदार लांबलचक ट्रेसेस होऊ शकतात. जीवनसत्व ई हेअर फॉलिकल आणि त्यांच्या आकाराबरोबर तुमच्या डोक्याच्या त्वचेचे आरोग्य वधारते, ज्याने प्रभावी केसवाढीस वाव मिळते. डोक्याच्या त्वचेमध्ये बेहत्तर रक्ताभिसरणामुळे तुमचे लांब केस अचूकपणें चकाकदार व निरोगी दिसणें सुनिश्चित होतात आणि अधिक वाढल्याने सुके किंवा कुरळे होत नाहीत.
 

निरोगी केस व डोक्याच्या त्वचेसाठी जीवनसत्व ई

तुमच्या केसांमधील नैसर्गिक आर्द्रता आणि तेल गळाल्यास, ते कुरळे आणि कोरडे होतात. जीवनसत्व ई तुमच्या केसांमधील नैसर्गिक तेलाची क्षती टाळण्यात मदत करून तुमच्या डोक्यासाठी एक सुरक्षात्मक बांधा बनवतात. याने बाह्य वातावरणाबरोबर व्यवहार टाळला जाण्यात मदत होऊन आर्द्रता कमी होते. जीवनसत्व ई तुमच्या नैसर्गिक केस तेलांचे पुनरुत्थान टाळण्यात मदत करते, आणि अतिरिक्त तेल उत्पादनही टाळते. जीवनसत्व ईचे हे प्रभाव सुनिश्चितपणें तुम्हाला एक निरोगी डोक्याची त्वचा आणि चकाकदार केस देतात.

स्वप्नासारखे केस असण्यासाठी, तुम्ही तुमच्या आहारामध्ये पूर्वी नमूद स्त्रोतांसह जीवनसत्व ई सामील करू शकता. तसेच, तुम्ही केस, डोक्याची त्वचा आणि केसांचे आरोग्य वधारण्यासाठी जीवनसत्व ई कॅप्स्युल आणि पूरक तत्वे घेऊ शकता. आंतरिकरीत्या जीवनसत्व ई असलेली त्वचा काळजी उत्पादने वापरणेंही सहायक ठरते. जीवनसत्व ई काही तेल, स्किन लोशन, क्रीम, हेअर जेल, शॅंपू आणि कंडिशनरमध्ये सामान्यरीत्या असते, जे लेबलवर आढळू शकते. स्थानिकरीत्या ही उत्पादने वापरणें तेवढेच प्रभावी आहे. तरीही, तुम्ही तुमचे चिकित्सक किंवा त्वचारोगतज्ञाद्वारे सल्ला न दिल्यास पूरक तत्त्वे व टॅबलेट वापरू शकत नाहीत.

तुमच्यापैकी बहुतेकांना माहीतच असेल की, डोळ्यांवरील लाभकारक प्रभावांसाठी नट आणि बिया प्रसिद्ध आहेत आणि चांगल्या  दृष्टीसाठी  प्रमाणित समजले जाते. या पदार्थांमध्ये प्रचुर मात्रेत जीवनसत्व ई असतो, जो डोळ्यांच्या सुरक्षात्मक व कार्यात्मक कृतींसाठी जवाबदार असतो.

नेत्ररोगतज्ञ निवारणात्मक व सुरक्षात्मक नेत्र काळजीसाठी दैनिक मल्टीजीवनसत्वबरोबर जेवणात जीवनसत्व ई प्रचुर असलेल्या पदार्थांचे पूरक तत्त्व म्हणून विहित करतात. अनेक अभ्यासांद्वारे पुष्टी झालेली आहे की जीवनसत्व ईचे दररोज पूरक तत्त्व देणें वयसंबंधी मस्कुलर डायस्ट्रॉफी (एएमडी) नंतरच्या टप्प्यात वाढण्याचा धोका 25% कमी करतो. या प्रभावांसाठी सल्ला दिलेली मात्रा 400 आययू. तरीही, या जीवनसत्व दैनंदिन सल्ला दिलेला आहे 22. 5 आययू (1 आययू म्हणजे 0. 9 एमजी टोकोफेरॉल) .

इतर अभ्यासांनी प्रमाण दिले आहे का अल्फा-टोकोफॅरॉल (जीवनसत्व ईचे घटक) ल्युटिन आणि झेअझॅंथिनसोबत वापरल्याने मोतीबिंदू होण्याचा धोका कमी होतो. तरीही, पूर्वी विहित केल्याशिवाय आणि सहप्रभावांची पूर्ण माहिती असल्याशिवाय ते घेतले जाऊ नये.

शक्तिशाली एंटीऑक्सिडेंट असल्याने, जीवनसत्व ईचे सुरक्षात्मक कार्य असून अनेक प्रतिकार कार्यांना आकार देण्यास प्रभावी असतात. विविध संशोधकांच्या अभ्यासांप्रमाणें, हे दिसून आले आहे की होस्ट प्रतिकारप्रणालीवर जीवनसत्व ईचे लाभकारी प्रभाव असतात आणि या जीवनसत्व ईच्या कमरततेचे संबंध संक्रामक रोगांच्या वाढीव प्रचलिततेशी आणि गाठींच्या अधिक धोक्याशी जोडले जाते.

कमी झालेल्या कोशिकात्मक प्रतिकाराच्या चरणांमध्ये, एड्स, कर्करोग इ. च्या विकासासारख्या कमी प्रतिकाराच्या टप्प्यांमध्ये किंवा वयवाढीचे परिणाम म्हणून, हे जीवनसत्वचे पूरक तत्त्व देणें खूप प्रभावी समजले जाते. त्याने रिकव्हरी वाढून केमो किंवा विकिरणसारख्या थेरपी मिळत असलेल्या अजाण तंतूंमध्ये सुरवातीच्या रिकव्हरी दिल्याचे समजते. या निष्कर्षांमुळे, असे सुचवण्यात आले आहे की जीवनसत्व ई एक आवश्यक पोषक तत्त्व आहे आणि ते पूरक तत्त्व म्हणून दिल्याने ते खूप प्रभावी असते आणि वाढत्या वयादरम्यान विशेष करून आवश्यक असते.

(अधिक वाचा: प्रतिकार कसे सुधारावे)

जीवनसत्व ईचे सुरक्षात्मक आणि प्रतिकारवर्धक गतिविधींची चर्चा आधीच झाली आहे, पण कर्करोग कोशिकांवर जीवनसत्व ईवरील प्रभावांच्या परिणामांवर अजूनही चर्चा होईल. तरीही, नैसर्गिक स्त्रोतांच्या स्वरूपात जेवणात जीवनसत्व ई पूरक तत्त्व देणें खूप कर्करोग सुरक्षात्मक असल्याचा भरपूर पुरावा आहे, पण विशिष्ट रूपाचे जीवनसत्व ई गोळ्या किंवा अतिरिक्त पूरक तत्त्वांच्या रूपात देण्याचा सल्ला दिला जात नाही, कारण या प्रभावांचा अभ्यास पूर्णपणें झालेला नाही आणि प्रतिसक्रिय असणें सिद्ध होऊ शकते.

जीवनसत्व ईचे सुरक्षात्मक कार्य आणि शरिराच्या कोशिकांना झालेल्या क्षतीचे पुनरुत्त्थान करण्याचे गुणधर्म अल्झायमर्स रोग आणि डिमेंशिआच्या लक्षणांमधील वाढ टाळण्यात या जीवनसत्वचे वापर करण्याचा सल्ला दिला जातो. या दोन्ही रोगांमध्ये स्मरणशक्तीची क्षती आणि दैनंदिन कार्य करण्यातील क्षमता कमी होणें असे वैशिष्ट्य दिसून येतात. वयासोबत वाढणार्र्या ऑक्सिडेटिव्ह तणाव वयासोबत वाढते; जीवनसत्व ई ऑक्सिडेटिव्ह तणावाला प्रतिसक्रिय असल्याचे समजले जाते आणि अशा रुग्णांमध्ये सहायक होऊ शकते.

असे आढळले आहे की हे रोग असलेल्या रुग्णांना सेरेब्रोस्पायनल फ्लुइड (सीएसएफ) आणि प्लाझ्मा यामधील जीवनसत्व ईचे कमी प्रमाण असते, जे शरिरात होणार्र्या ह्रासात्मक बदलांसाठी जवाबदार असू शकते. या निष्कर्षांचा विचार करत असतांना, संशोधनाने दाखवून दिले आहे की जीवनसत्व ईचे वापर अल्झायमर्स रोग आणि डिमेंशिआमधील लक्षणे टाळले जाण्याची, विशेषकरून पूर्वीच्या चरणांमध्ये टाळले जाते.

या रोगांच्या प्रगत टप्प्यांमध्ये त्याचे प्रभाव परिलक्षित होते, आणि मेंदूना झालेल्या क्षतीच्या लक्षणांना पालटू शकत नाही. तथापी, खाणें, स्वच्छ करणें, आंघोळ करणें इ. सारख्या दैनंदिन गतिविधी करण्यातील सुधारित क्षमता प्रगत स्तराची डीमेंशिआ किंवा जीवनसत्व ई पूरक तत्त्वासह एडी याने प्रभावित रुग्णांमध्ये दिसून आली आहे.

या पूरक तत्त्वांच्या बाबतीत कोणतेही सहप्रभाव किंवा विषाक्तपणा दिसून आलेला नाही, पण रुग्णांनी या पूरक तत्त्वांवर असतांना लक्षपूर्वक पर्यवेक्षण केले पाहिजे.

जीवनसत्व ईमध्ये ऑक्सिडेटिव्ह तणाव कमी करण्याच्या क्षमतांमुळे हृदयसुरक्षात्मक कार्य असतात. हृदयाघात आणि स्ट्रोकचा धोका कमी करण्यात ते वैशिष्ट्यपूर्ण पद्धतीने सहायक ठरते, कारण त्याने थक्के निर्माण होणें टळते. अतिरिक्त थक्का निर्माण होणें किंवा रक्तनलिकांचा थक्का होणें स्ट्रोक आणि हृदयाघाताचा धोका वाढतो, जे जीवनसत्व ई घेतल्याने प्रबंधित होऊ शकते. तरीही, ते प्रतिसक्रिय असल्याने अत्यधिक प्रमाणात घेतले जाऊ नये.

हेअर मास्क केसांचे आरोग्य वाढवणें आणि डोक्याच्या कातडीला आराम देणें आणि पोषित करणें यात प्रभावी असतात. जीवनसत्व ई या सर्व आवश्यकतांमध्ये मदत करतो. येथे दिलेल्या पद्धतीने तुम्ही घरी आपले स्वतःचे हेअर मास्क बनवून वापरू शकता.

• एक चहाचा चमचा एव्हॉकॅडो ऑयल आणि खोबरेल तेल यासह एक मॅश्ड केळी आणि एव्हॉकॅडो जोडा. आता, यामध्ये एक चहाचा चमचा मध टाकून मास्कची एक बारीक पेस्ट बनवा.
• तुमचे केस आणि डोक्याची कातडी यामध्ये हे मास्क तुमच्या बोटांच्य मदतीने मसाज करा. त्याला 15 ते 20 मिनिटे तिथे बसू द्या, मग हळुवारपणें माइल्ड शॅंपू आणि गरम पाण्याने धुवून काढा.

तुमची त्वचा तेळकट असल्यास  व एक्ने असल्यास, तुम्हाला 2 घटक असलेल्या सामान्य घरगुती मास्कच्या रूपात योग्य समाधान तुमच्यासाठी आणलेला आहे. एक स्मूथ पेस्ट बनवण्यासाठी जीवनसत्व ई कॅप्स्युलबरोबर 1 चहाचा चमचा मध टाका. त्याला तिथे 15 मिनिटे बसू द्या आणि योग्यप्रकारे भिजवून काढा. तुम्हाला एक्नेपासून मुक्त चकाकदार त्वचा मिळेल.

तुमची त्वचा तेळकट असल्यास  व एक्ने असल्यास, तुम्हाला 2 घटक असलेल्या सामान्य घरगुती मास्कच्या रूपात योग्य समाधान तुमच्यासाठी आणलेला आहे. एक स्मूथ पेस्ट बनवण्यासाठी 2 जीवनसत्व ई कॅप्स्युलबरोबर 2 चहाचे चमचे मध टाका. त्याला तिथे 15 मिनिटे बसू द्या आणि योग्यप्रकारे भिजवून काढा. तुम्हाला एक्नेपासून मुक्त चकाकदार त्वचा मिळेल.