नेफ्रोटिक सिंड्रोम - Nephrotic Syndrome in Marathi

नेफ्रोटिक सिंड्रोम म्हणजे काय?

नेफ्रोटिक सिंड्रोम एक अशी स्थिती आहे जिथे आपले मूत्रपिंड कार्य करत नाही जसे त्यांनी करायला पाहिजे. मूत्रमार्गात अल्ब्युमिन नामक प्रथिने सोडले जाते. हे प्रथिने शरीरातील अतिरिक्त द्रव शरीरात रक्त शोषून घेण्यास जबाबदार असतात. प्रथिनांच्या हानीमुळे शरीरात द्रवपदार्थ धारण होण्यास कारण होते त्यामुळे ओडेमा होते. प्रौढ आणि मुलांमध्ये नफ्रोटिक सिंड्रोम दिसून येतो.

त्याचे मुख्य चिन्हे आणि लक्षणे काय आहेत?

नेफ्रोटिक सिंड्रोममध्ये पुढील चिन्हे आणि लक्षणे दिसून येतात:

• मूत्रात अतिरिक्त प्रोटीनचे प्रमाण (प्रोटीन्यूरिया).
• प्रथिनांचे रक्तातील कमी प्रमाण (हायपोलाबुमिनियामिया).
• रक्तात चरबी आणि कोलेस्टेरॉलची उच्च पातळी (अधिक वाचा: उच्च कोलेस्टेरॉल उपचार).
• पायाचा तळवा, अँकल्स आणि पायांना सूज (ओडेमा).
• हात आणि चेहऱ्याची दुर्मिळ सूज.
• थकवा.
• वजन वाढणे.
• भूक न लागणे.

त्याचे मुख्य कारणे काय आहेत?

जेव्हा मूत्रपिंड योग्यरित्या फिल्टर करण्यास अक्षम असतात तेव्हा नेफ्रोटिक सिंड्रोम होतो. दोन प्रकारचे कारणे आहेत, उदा. प्राथमिक आणि माध्यमिक.

• प्राथमिक कारणं: नेफ्रोटिक सिंड्रोम एका रोगामुळे होतो जो थेट मूत्रपिंडांवर परिणाम करतो उदा. फोकल सेगमेंटल ग्लोमेरुलोस्क्लेरोसिस आणि कमीतकमी बदल रोग.
• दुय्यम कारणं: नेफ्रोटिक सिंड्रोम एका रोगामुळे होतो जो मूत्रपिंडासह संपूर्ण शरीरावर परिणाम करतो उदा. मधुमेह, एचआयव्ही संक्रमण आणि कर्करोग.

याचे निदान आणि उपचार कसे केले जाते?

ओडेमाची उपस्थिती निश्चित करण्यासाठी डॉक्टर शारीरिक तपासणी करतील. नेफ्रोटिक सिंड्रोमचे निदान करण्यासाठी खालील तपासण्या करण्यात येऊ शकतात:

• प्रथिनेची उपस्थिती निर्धारित करण्यासाठी मूत्रमार्गाच्या डिप्स्टिक चाचणी.
• प्रथिने आणि लिपिड (स्निग्ध पदार्थ) ची पातळी निर्धारित करण्यासाठी रक्त तपासणी.
• किडनी बायोप्सी.
• अल्ट्रासोनोग्राफी.
• मूत्रपिंडाचे सीटी स्कॅन.

नेफ्रोटिक सिंड्रोमचा कोणताही उपचार नसला तरी लक्षणांना नियंत्रित केल्यावर मूत्रपिंडांना अधिक नुकसानापासून वाचवू शकतो. जेव्हा मूत्रपिंड पूर्णपणे कार्य करण्यास बंद होतो तेव्हा मूत्रपिंड प्रत्यारोपण किंवा डायलिसिस हा एक पर्याय असतो. तुमचे डॉक्टर औषधं सांगू शकतील ज्यामुळे

• रक्तदाब आणि कोलेस्टेरॉल नियंत्रित करता येईल.
• अतिरिक्त पाणी काढून टाकून ओडेमा कमी करता येईल.
• रक्ताच्या गुठळ्या होण्यास टाळा ज्यामुळे हृदयविकाराचा झटका किंवा स्ट्रोक होऊ शकतो.

मीठ सेवन कमी करून आणि चरबी कमी करून तुम्ही तुमच्या आहाराचे योग्य व्यवस्थापन केल्याने नेफ्रोटिक सिंड्रोम नियंत्रित करण्यास उपयुक्त ठरेल.

1. American Kidney Fund Inc. [Internet]: Rockville, Maryland; Nephrotic syndrome.
2. National Institute of Diabetes and Digestive and Kidney Diseases. [Internet]. U.S. Department of Health & Human Services; Nephrotic Syndrome in Adults.
3. National Institute of Diabetes and Digestive and Kidney Diseases. [Internet]. U.S. Department of Health & Human Services; What are the signs and symptoms of childhood nephrotic syndrome?.
4. National Health Service [Internet]. UK; Nephrotic syndrome in children.
5. Am Fam Physician. 2016 Mar 15;93(6):479-485. [Internet] American Academy of Family Physicians; Diagnosis and Management of Nephrotic Syndrome in Adults.